‘De complexiteit in organisaties fascineert mij enorm’

Hij is opgegroeid op een boerderij en is van jongs af aan geïntrigeerd door hoe systemen werken. Niet alleen technische systemen, maar juist ook de systemen binnen organisaties. “Met prachtige teams heb ik in het verleden complexe machines mogen ontwerpen. Hoe complex die machine ook moest worden, we konden hem altijd bouwen. Wat mij fascineert, is de complexiteit in organisaties. Om daarin het verschil te maken, is een heel andere kijk op de mens, op de wereld, op een organisatie nodig. Ik vind het fantastisch beweging te krijgen in mensen en teams die vastzitten, door interventies te plegen die de onderstroom in zo’n organisatie zichtbaar maken.” Een boeiend gesprek met Jos Blom, sinds 1 november 2023 vennoot van MPM Business Navigators.

Hightech en machinebouw

“Thuis op de boerderij was ik altijd al op onderzoek uit. Zag ik een radio bij het grofvuil staan, dan haalde ik hem helemaal uit elkaar om te weten hoe die werkte. Al heel jong wist ik dat ik naar de hogere technische school wilde gaan. In mijn carrière heb ik mij ontwikkeld van mechatronica engineer naar project- en programmamanager. Daarna heb ik als manager een R&D-organisatie opgebouwd. In de maakindustrie heb ik vooral affiniteit met de hightech en machinebouw. Ik zoek de uitdaging in mijn werk op het snijvlak van mens, machine en organisatie.”

Complexiteit in teams

Jos volgde een deel van zijn opleiding bij INSEAD, één van de meest prestigieuze business schools ter wereld. “[lachend] Ja, daar kwam ik later ook achter. Ik meldde me daar aan, omdat zij de opleiding aanboden die ik zocht. Ik had ontdekt dat ik als engineer goed met mensen kon werken. Dat mijn interesse verschoof van mooie complexe technische producten ontwerpen naar werken met de complexiteit in teams en organisaties. Ik verdiepte me in de psychologie van transformatieprocessen binnen organisaties. Welke dynamieken spelen er dan binnen teams en organisaties? INSEAD bood mij de opleiding waarin leiderschap wordt gecombineerd met de psychologie in organisaties. Een opleiding die mij op het lijf geschreven was.”

Als er beweging komt

“Het is geweldig om te ervaren wat er gebeurt met de energie in een team of organisatie als er beweging ontstaat. Als de betrokkenheid toeneemt. Als er waardevolle resultaten worden behaald. Daar ga ik voor. Je kunt mijn werk in drie woorden samenvatten: verbinden, verhelderen en vernieuwen. Daarmee zeg ik niet dat innoveren alleen maar positieve kanten kent. Innoveren is veranderen. Bij veranderen komt altijd iets van een rouwproces kijken.”
Omdat mensen en processen zijn vastgeroest? Omdat je moet wrikken om daarin beweging te krijgen? Omdat wrikken pijn doet?

Verborgen dynamiek

“Hé, dat is een interessante gedachtegang. Maar die deel ik niet volledig met je. Vaak worden medewerkers die vastzitten, gezien als een probleem of als een uitdaging. Ik zie dat anders. Medewerkers vervullen een rol in de organisatie. Hoe zij dat doen, wordt sterk beïnvloed door de verborgen dynamiek in die organisatie. Minder door hun persoonlijkheid. Daarom is het mijn uitdaging om mij bewust te worden van die verborgen dynamiek en inzicht te krijgen in het gedrag van een individu of team binnen die context. De uitdaging voor mij als interimmer is om mensen mee te krijgen, zowel door te kijken naar wat hen belemmert als – belangrijker nog – door te kijken wat het team of de organisatie als geheel belemmert.

Meenemen in verandering

Vanuit organisatieperspectief wil je een verandering snel doorvoeren als je ziet dat die nodig is. Maar de medewerkers gaan door een ander proces. Om mensen mee te nemen in de verandering is het eerst nodig te weten wat hen bezighoudt, wat hen tegenhoudt, wat míj misschien wel belemmert om hen mee te nemen. Daarmee moet je eerst aan de slag gaan. Want het resultaat van een organisatie is een gevolg van de manier waarop mensen zich in de organisatie gedragen en van de verborgen dynamiek die in de organisatie zit. Is die positief, dan zal dat leiden tot meer betrokkenheid en werkplezier.”

Andere plek in organisatie

Jij stapt als interimmer een organisatie binnen en moet gaan werken met een team dat zo’n verborgen dynamiek heeft. Hoe krijg je dan door wat die dynamiek is?

“Als interimmer heb je altijd een andere plek in de organisatie dan een manager die op de loonlijst staat. De aanstelling is van tijdelijke aard en de afstand tot de organisatie is groter. De organisatie heeft ook minder de behoefte om jou helemaal op te nemen in de cultuur, in de gangbare manier van werken. Als interimmer ben ik mij er heel erg van bewust wat er met mij gebeurt op het moment dat ik die organisatie binnenstap. Wat vraagt deze organisatie van mij? Welke neigingen voel ik in mijzelf ontstaan? Wat observeer ik onder de teamleden? Dat soort zaken geven mij informatie over de onbewuste afspraken in de organisatie. Over de heersende normen. Over de manier van samenwerken. Op basis daarvan leer ik die verborgen dynamiek kennen en kan ik daarop anticiperen.” We kunnen eindeloos praten en filosoferen met Jos Blom. Maar de nieuwe vennoot van MPM staat te popelen om aan het werk te gaan. Om zijn ruime expertise in te brengen in zijn eerste opdracht onder MPM-vlag.